ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

1. Το οικονομικό πρόβλημα της Κύπρου.

Η Κύπρος αντιμετωπίζει προβλήματα που σχετίζονται κυρίως με τον υπερτροφικό τραπεζικό τομέα, που ισοδυναμεί με 7,2 φορές το ΑΕΠ. Αυτό προέκυψε λόγω μειωμένων φορολογικών συντελεστών και προνομίων για τις καταθέσεις, χωρίς έλεγχο της πηγής προέλευσης. Έτσι έχει στρεβλωθεί η οικονομία και υπάρχει κίνδυνος η κατάρρευση των 2 μεγάλων τραπεζών να οδηγήσει σε συνολική κατάρρευση. Αυτό δίνει τη δυνατότητα ή και το πρόσχημα για τη σύνδεση της διάσωσης της οικονομίας με την εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος.

2. Η πολιτική του EUROGROUP και η αντίδραση της Κύπρου

α) Το σχέδιο εξυγίανσης

Το σχέδιο εξυγίανσης του τραπεζικού συστήματος, που έχει τη σύμφωνη γνώμη της Διεθνούς Τράπεζας Διακανονισμών και της Κομισιόν από το 2012, περιλαμβάνει τη διάσωση των Τραπεζών με τη συμμετοχή κεφαλαίων των μετόχων, των δανειστών και καταθετών τους (στο αδιασφάλιστο τμήμα των άνω των 100.000 ευρώ), έτσι ώστε να μην επιβαρύνονται οι φορολογούμενοι και το δημόσιο χρέος.

β) Οι αποφάσεις του EURO GROUP και η αντίδραση της Κύπρου.

Με την 1^η απόφαση επιβαλλόταν φορολόγηση των εγγυημένων καταθέσεων με 6,75% και των καταθέσεων άνω των 100.000 με 9,9%. Η απόφαση για ένταξη και των καταθέσεων κάτω των 100.000 ελήφθη μετά από πρόταση της Κυπριακής πλευράς υπό το πρίσμα της μικρότερη η επιβάρυνσης των μεγαλύτερων καταθέσεων.

Η Κυπριακή Βουλή δε δέχθηκε αυτή τη λύση και αναζητήθηκαν λύσεις με συμμετοχή της Ρωσίας που δεν στέφθηκαν όμως με επιτυχία. Στη συνέχεια διατύπωσε τη θέση για τη δημιουργία ταμείου αλληλεγγύης με περιουσιακά στοιχεία της Κύπρου, που όμως δεν έγινε αποδεκτή αφού δεν διασφάλιζε την πραγματική καταβολή χρημάτων που θα κάλυπτε τα 5,8 δις της συμμετοχής της Κύπρου στη λύση. Στη φάση αυτή διατυπωθήκαν και προβληματικές προτάσεις όπως η συμμετοχή των συνταξιοδοτικών ταμείων που θα έθετε σε κίνδυνο τα αποθεματικά τους. Η έλλειψη ενός εναλλακτικού σχεδίου εκ μέρους της κυπριακής ηγεσίας ήταν προφανής σε όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.

Η τελική απόφαση περιλαμβάνει την παροχή δανείου 10 δις ευρώ, την εξασφάλιση των καταθέσεων έως τις 100.000 ευρώ, την αναδιάρθρωση της Λαϊκής και την ανακεφαλαιοποίηση της Κύπρου με συμμετοχή των μη εγγυημένων καταθέσεων.

3. Η κριτική προς την πολιτική που προωθείται από την Ε.Ε. για την Κύπρο.

Η προώθηση αυτής της λύσης, που πειραματικά εφαρμόζεται στην Κύπρο αλλά φαίνεται ότι θα αποτελέσει την πλατφόρμα της τραπεζικής ενοποίησης, αναζωπυρώνει την κρίση του τραπεζικού συστήματος, αμβλύνει την εμπιστοσύνη στην τραπεζική πίστη των χωρών με ασταθείς οικονομίες και δημιουργεί τάση μετακίνησης κεφαλαίων προς τις σταθερές οικονομίες. Η ελπίδα ότι αυτό θα ευνοήσει τις χώρες του Βορρά και τις μεγάλες συστημικές τράπεζες αυξάνοντας τις καταθέσεις σε αυτές, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα επιβεβαιωθεί. Ο κίνδυνος να μετακινηθούν κεφάλαια από την ευρωζώνη σε άλλες χρηματαγορές είναι υπαρκτός.

Ειδικά για την Κύπρο θα επιδεινωθεί η ύφεση, θα φουντώσει η ανεργία, θα αυξηθεί το δημόσιο έλλειμμα και το χρέος και υπάρχει κίνδυνος το δάνειο των 10 δις να εξανεμιστεί. Το αποτέλεσμα της επιβολής της συμμόρφωσης του οικονομικού μοντέλου είναι η δημιουργία τέτοιας κοινωνικοπολιτικής έντασης , που θα επιδεινώσει τα απαιτούμενα μεγέθη της βοήθειας για τη διάσωση της οικονομίας.

4. Η θέση της Δημοκρατικής Αριστεράς

Η θέση που διατύπωσε η ΔΗΜΑΡ συνοπτικά περιελάμβανε τα εξής στοιχεία:

α) Κοινή διαχείριση της κρίσης χρέους και της κρίσης του τραπεζικού συστήματος

Οι εξελίξεις στην Κύπρο επιβεβαιώνουν ότι έχει γίνει αδήριτη ανάγκη η συνολική αντιμετώπιση της κρίσης χρέους στην Ευρώπη. Η σύνδεση της εξυγίανσης του τραπεζικού συστήματος και των δημοσίων οικονομικών  με την αναπτυξιακή διαδικασία, μέσα από μια πανευρωπαϊκή οικονομική πολιτική που θα την ενισχύει, είναι η μόνη λύση που μπορεί να αποτρέψει επιδείνωση της κρίσης.

β) Αποσύνδεση της διάσωσης της οικονομίας με το θέμα της τραπεζικής εξυγίανσης.

Η διάσωση δεν μπορεί να παίρνει χαρακτήρα τιμωρητικό, όπως η απαίτηση από την Κύπρο να καταβάλλει άμεσα ένα ποσό που αντιστοιχεί στο 40% του ΑΕΠ και να προωθήσει μια επιβληθείσα στην ουσία απόφαση για την αντιμετώπιση των στρεβλώσεων του τραπεζικού συστήματος. Για αυτό χαρακτηρίσαμε την απόφαση του eurogroup λανθασμένη.

γ) Εξυγίανση των τραπεζικών συστημάτων στην Ευρώπη με ενιαίο πλαίσιο.

Η εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος πρέπει να γίνει με την φορολογική εναρμόνιση, την καθιέρωση ενιαίων κανόνων διαφανούς και εύρυθμης λειτουργίας και την οργανωμένη καταπολέμηση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος στο σύνολο της ευρωζώνης. Οι κανόνες πρέπει να συμφωνηθούν από κοινού και να τηρούνται από όλους χωρίς εξαιρέσεις. Για αυτό προβάλλαμε την ανάγκη να προχωρήσουν ταχύτατα οι σχετικές αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής.

δ) Ανακεφαλαιοποίηση μέσω του ESM.

Υποστηρίζουμε την ανακεφαλαιοποίηση μέσω του ESM, χωρίς επιβάρυνση του χρέους των κρατών. Αυτό πρακτικά σημαίνει συμμετοχή των χωρών του Βορρά στο κόστος της επανεκκίνησης των οικονομιών και της ανατροφοδότησης της ανάπτυξης στις οικονομίες του Νότου. Η πιθανότητα ακύρωσης του ρόλου του ΕSM ως μηχανισμού απευθείας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, όπως προκύπτει από δηλώσεις αξιωματούχων του EUROGROUP, μας βρίσκει κάθετα αντίθετους.

ε) Η παραμονή της Κύπρου εντός του ευρώ παρ΄ όλες τις δυσχέρειες.

Όσο δεν προχωρεί η ανακεφαλαιοποίηση με αυτό τον τρόπο όλες οι λύσεις είναι επώδυνες και εκφράζουν μια συντηρητική αντίληψη και υπονομεύουν την ευρωπαική ενότητα και αλληλεγγύη. Με αυτό ως δεδομένο είναι θετικό γεγονός η κατηγορηματική επιβεβαίωση της ευρωπαϊκής εγγύησης των καταθέσεων έως 100.000 ευρώ καθώς και η προστασία των καταθέσεων στα υποκαταστήματα των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα μαζί με τη διατήρηση των θέσεων εργασίας

Πιστεύουμε ότι παρά τις τωρινές δυσχέρειες σωστά η Κύπρος δέχθηκε λύση εντός ευρώ διότι έπρεπε να παραμείνει μέρος του αγώνα για αλλαγή των ευρωπαϊκών πολιτικών και να μην απολέσει τις γεωπολιτικές και οικονομικές δυνατότητες που έχει ως μέλος της ευρωζώνης.

στ) Η λήψη υποστηρικτικών αναπτυξιακών μέτρων.

Η απόφαση που έχει ληφθεί θα αφαιρέσει μεγάλο μέρος του ΑΕΠ και θα οδηγήσει στη ύφεση. Η ενίσχυση της Κύπρου μέσα από αναπτυξιακές παρεμβάσεις που θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και εισοδήματα είναι απαραίτητη.

ζ) Η προώθηση της οικονομικής και πολιτικής ενοποίησης

Οι λύσεις που προωθούνται κυριαρχούνται από εθνικές οπτικές παρά από την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Έτσι ενισχύεται το χάσμα Βορρά –Νότου και ο ευρωσκεπτικισμός. Αν το ευρώ μετατραπεί σε φυλακή από- ανάπτυξης για τις χώρες του Νότου τότε η διάσπαση θα επανέλθει στον ορίζοντα της Ευρώπης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Το χρέος των κρατών αν δεν αντιμετωπιστεί από κοινού θα πνίξει την οικονομία των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα υπονομεύει το ευρωπαϊκό όραμα. Η οικονομική και πολιτική ενοποίηση με δημοκρατική ομοσπονδιακή συγκρότηση είναι η μόνη απάντηση στην σημερινή κυριαρχία των πολιτικών επιβολής των αποφάσεων των ισχυρών της Ε.Ε.